10 jaar nieuw erfrecht
Sinds 1 januari 2013 bestaat het huidige erfrecht 10 jaar. Als er geen testament is, geldt in de wet de zogenaamde wettelijke verdeling, het erfrecht voor de langstlevende echtgenoot. Dit houdt – kort gezegd – in dat alle bezittingen eigendom van de langstlevende worden, terwijl de kinderen hun erfdeel uitgedrukt in een vordering niet kunnen opeisen zolang de langstlevende ouder nog leeft. De opmerking dat het wettelijke erfrecht alles regelt, is intussen een klassiek misverstand geworden. In dit nieuwe stelsel staat het ongestoord voortleven van de langstlevende echtgenoot centraal en voldoet in de regel goed in standaard situaties voor echtparen. Maar bijvoorbeeld voor samenwoners is zelfs helemaal niets geregeld.
Een testament is aan te raden in de volgende situaties:
1 U hebt kinderen uit verschillende huwelijken/relaties. Met een testament kunt u alle kinderen gelijke rechten ¬geven of hen juist verschillend behandelen, al naar gelang uw wensen.
2 Stiefkinderen/pleegkinderen. U wilt uw stiefkinderen laten erven. De kinderen van uw nieuwe partner erven alleen van u als u hen in uw testament benoemt. U kunt bijvoorbeeld vastleggen dat ze dezelfde rechten hebben als uw eigen kinderen.
3 Samenwonen. U woont samen. Het wettelijke erfrecht geldt niet voor samenwoners. Woont u samen en wilt u uw partner benoemen tot erfgenaam, dan hebt u een testament nodig.
4 Onterven. U wilt een kind onterven. Als u niet wilt dat een eigen kind van u erft, dan kunt u dat in een testament regelen. Het kind kan dan nog wel zijn legitieme portie opeisen; dat is de helft van zijn normale erfdeel volgens de wet. U kunt bepalen dat het kind de legitieme portie pas krijgt na overlijden van de langstlevende.
5 “Anti-schoonzoon-clausule”. U wilt een schoonkind uitsluiten. Hoewel schoonfamilie nooit rechtstreeks van u erft, kan een schoonzoon of -dochter toch meeprofiteren dankzij het huwelijk met uw kind. Als uw kind getrouwd is in gemeenschap van goederen, is door het huwelijk immers de helft van alles wat uw kind bezit voor diens partner.
Wilt u voorkomen dat uw nalatenschap deels in handen komt van een schoonzoon of -dochter, dan kunt u in uw testament bepalen dat uw nalatenschap niet komt te vallen in de huwelijksgoederengemeenschap van uw kind. De erfenis is daarmee exclusief voor uw eigen kind.
6 Voogdij. U wilt voor uw minderjarige kinderen een voogdijregeling treffen. Wie gaat uw kinderen opvoeden als beide ouders er niet meer zijn? Tevens kunt u opnemen dat de kinderen in één gezin worden opgevoed.
7 Goede doelen. U wilt vrienden of goede doelen laten erven. Als u geld of goederen wilt nalaten aan personen die geen erfgenaam zijn of aan goede doelen, kunt u ze het best in uw testament een legaat toekennen. De wettelijk erfgenamen zijn verplicht dit legaat af te staan.
8 Bewind. U wilt voor uw kinderen een onderbewindstelling regelen. Beheer van het erfdeel tot een bepaalde leeftijd of voor altijd bij een specifieke reden, bijvoorbeeld alcohol- of drugsverslaving.
9 Executeur. U wilt iemand aanwijzen die uw begrafenis of crematie regelt of zelfs de gehele nalatenschap voor u regelt. Hij of zij is dan verantwoordelijk voor de goede afwikkeling van de erfenis en moet worden aangewezen in uw testament (mag niet meer in een codicil).
10 Familieregeling. In een testament kan tevens worden bepaald dat de nalatenschap over beide families wordt verdeeld als de langstlevende echtgenoot of partner zonder kinderen overlijdt. Zo voorkomt u dat al het vermogen naar een kant van de familie gaat. Ook kan een andere bestemming worden aangegeven, bijv. een goed doel.
11 Belastingbesparing: U wilt een bepaalde regeling in uw testament opnemen, zoals het vergroten of verkleinen van de erfdelen van de kinderen of door het opnemen van een renteclausule; ook kunnen grootouders in een testament aan hun kleinkinderen een belastingvrij bedrag nalaten; het is zelfs mogelijk om de kinderen geheel te onterven, zodat er (meestal) helemaal geen erfbelasting meer is verschuldigd. U kunt daarbij denkene aan het zogenaamde “tweetrapstestament” waarbij de langstlevende in eerste instantie alles erft. Als deze later overlijdt, erven de kinderen alsnog.
Tot slot: voldoende redenen om een testament op te maken, want standaard situaties bestaan nauwelijks. Voor een persoonlijk gesprek kunt u uiteraard contact opnemen met ons kantoor (tel. 0180-616388).
Mr A.W. van Spreeuwel
Notariskantoor Van Spreeuwel
Uw notaris te Barendrecht, Albrandswaard ( Rhoon en Poortugaal) en Ridderkerk