Als je van elkaar houdt, wie denkt er dan aan huwelijksvoorwaarden?
Vooral in de lente en zomer is het weer vaste prik. Mensen gaan trouwen. Omdat ze van elkaar houden, omdat zaken dan bij wet geregeld zijn, of omdat ze zin in een feest hebben. Ze beginnen allemaal vol goede moed en met het idee dat het voor altijd is. “Gefeliciteerd! Jullie gaan trouwen”, zegt de ambtenaar van burgerlijke stand. Na enkele leuke anekdotes over het toekomstige paar, begint de ambtenaar aan het officiële gedeelte “en belooft u trouw alle plichten te vervullen die de wet aan de huwelijkse staat verbindt:…wat is daarop uw antwoord”. Ja ik wil, luidt dan het antwoord, doorgaans geen idee hebbende wat er met die trouwplichten wordt bedoeld.
Welke plichten verbindt de wet aan het huwelijk?
“Echtgenoten zijn elkaar getrouwdheid, hulp en bijstand verschuldigd. Zij verplichten zich elkander het nodige te verschaffen.”, zo staat er in het Burgerlijk Wetboek. Het eerste onderdeel heeft vooral een niet materiële betekenis. Toch betekent “getrouwdheid” in dit verband geen verbod op het aangaan van een buitenechtelijke relatie. De wetgever bemoeit zich nauwelijks met de persoonlijke relatie van echtelieden. De kern van het huwelijk in Nederland is de wederzijdse financiële zorgplicht en vanzelfsprekend de zorgplicht tegenover de kinderen.
Om te beginnen bent u beiden gehouden bij te dragen aan de kosten van de huishouding. Als slechts een van beiden inkomsten heeft, dan is die verplicht de partner en eventuele kinderen te onderhouden. Verder bent u samen verantwoordelijk voor huishoudelijke schulden. “Elkaar het nodige te verschaffen”, houdt dus meer in dan verschaffing van het broodnodige. De omstandigheden van het geval stellen de grenzen. Een welvarende echtgenoot dient zijn partner te laten delen in de welstand. Dit gaat zelfs door tot ver na een eventuele huwelijksscheiding (de zgn. alimentatieverplichting).
Verder heeft u voor het aangaan van verplichtingen of het nemen van beslissingen in een aantal gevallen toestemming van elkaar nodig. Bijvoorbeeld bij de verkoop van een gemeenschappelijke woning en het sluiten van een koop op afbetaling.
De samenwoningsverplichting is inmiddels afgeschaft.
Vredesrecht versus oorlogsrecht
Hoewel de verplichtingen gedurende het huwelijk eerder als vredesrecht kunnen worden betiteld, is de realiteit van het leven dat de bepalingen er echt toedoen als het oorlog is.
Gedurende het huwelijk is er vrijwil niemand die zich afvraagt wat zijn mijn rechten en plichten. Niemand bekijkt de inhoud van een wetboek als de relatie goed gaat. Pas als ze hebben besloten om uit elkaar gaan, dan worden de messen geslepen en worden er de wetten bijgehaald. Of zoals mijn hoogleraar vroeger in de collegezaal zo mooi uitdrukte: “Huwelijksrecht is oorlogsrecht”. Elk jaar begon hij dan ook met de mededeling “U bent hier bij oorlogsrecht”. Vervolgens stonden er enkele medestudenten op. “Wat gaan jullie doen, vroeg de professor?”. “Wij moeten bij huwelijksrecht zijn en niet bij oorlogsrecht”, vertelde de studenten. “Gaat u dan maar weer zitten zei de hoogleraar, want huwelijksrecht is namelijk oorlogsrecht. “
Huwelijksvoorwaarden
Bent u eenmaal getrouwd zonder voorwaarden dan regelt de wet automatisch dat alle bezittingen en schulden van u samen zijn. Wilt u dat niet? Dan moet u in huwelijksvoorwaarden regelen welke bezittingen en schulden apart blijven. Houdt u er daarbij alvast rekening met het feit dat de voorwaarden grotendeels gelden in de situatie dat de verliefdheid over is.
Op de inhoud van de verschillende soorten huwelijksvoorwaarden kan ik hier niet nader op ingaan, omdat dit toegesneden moet zijn op ieders persoonlijke situatie. De een wil helemaal geen bezittingen en schulden samen en ook geen verrekening van inkomsten, de ander een beetje samen en een beetje apart. De één kiest er bijvoorbeeld voor om bij een scheiding het bedrijf er buiten houden, waardoor de onderneming na een scheiding verder kan. Als u een onderneming heeft of voornemens bent een onderneming aan te gaan dan is het in ieder geval raadzaam om huwelijksvoorwaarden op te stellen. Een eigen bedrijf heeft financiële risico’s. Voorwaarden beschermen de persoonlijke bezittingen van uw partner tegen eventuele schuldeisers van het bedrijf.
Verblind door de liefde
Laat u zich niet verbinden door de liefde, maar bekijk of het in uw situatie verstandig is om huwelijksvoorwaarden op te stellen, alvorens u gaat trouwen. Het is ook mogelijk om gedurende het huwelijk alsnog huwelijksvoorwaarden op te maken, echter dat brengt erg hoge kosten met zich mee in verband met de verdeling van de gemeenschap van goederen die door de huwelijksvoltrekking is ontstaan. Doet u dat dan in het zicht van een faillissement, dan is het vaak ook nog te laat.
Als u wilt weten wat in uw persoonlijke situatie verstandig is, dan breng ik dit graag in beeld en kan ik u hierbij adviseren. Ik bespreek graag de met u de mogelijkheden (tel. 0180-616388).
Mr A.W. van Spreeuwel
Notariskantoor Van Spreeuwel